Towarzystwo dla Przedsiębiorstw Górniczych „Tepege” S. A.

Towarzystwo powstało 1 czerwca 1909 roku w Krakowie jako realizacja postulatu tworzenia „rdzennie polskiego górnictwa” przez grupę polskich inżynierów pod kierownictwem Adama Łukaszewskiego (za: Józef Piłatowic ‘Ruch  stowarzyszeniowy  inżynierów i  techników polskich do 1939 r’. T. II, ‘Słownik polskich stowarzyszeń  technicznych i naukowo-technicznych do 1939 r.’). Jednym z założycieli Towarzystwa był także Julian Sykała, polski działacz gospodarczy i oświatowy. Towarzystwo „Tepege” powstało jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z kapitałem 132.000 koron. Początkowo wobec niewielkiego kapitału Towarzystwo zajmowało się prowadzeniem badań geologicznych i wierceń poszukiwawczych, jednak w trakcie całej swojej działalności spółka zajmowała się także badaniami geologicznymi, przebudową kopalń, projektowaniem urządzeń górniczych itp. W roku 1919 Towarzystwo zostało przekształcone w spółkę akcyjną. We wrześniu 1923 roku Spółka podwyższyła kapitał zakładowy z kwoty 210,000.000 Mp. do kwoty 300,000.000 Mp. drogą przelania z funduszu rezerwowego do kapitału zakładowego kwoty 90 milionów marek, poprzez wydanie w miejsce  dotychczasowych 300 000 sztuk akcji po 700 Mp. każda,  nowych 300 000 sztuk akcji po 1.000 Mp. każda. Co ciekawe kapitał zakładowy został ponownie podwyższony już w listopadzie 1923 roku o 300,000.000 Mp. czyli do 600,000.000 Mp. drogą VI emisji 300.000 sztuk akcji o wartości 1000 Mp. każda. Swą działalność Towarzystwo skupiało w kilku działach organizacyjnych – dziale górniczym, a więc zarówno w zakresie „poszukiwań górniczych”, „środków wybuchowych” jak i „robót i przedsiębiorstw górniczych”. Ten ostatni zasługuje na szczególną uwagę, gdyż Towarzystwo prowadziło przedsiębiorstwa własne jak i takie, w których posiadało większość udziałów, w szczególności: Wapienniki kamieniołomy oraz fabryka mielonego wapna w Płazie koło Chrzanowa, także „Przemysł torfowy” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (kapitał zakładowy w 1923 r. – 3.000.000 Mp, z czego 94% udziałów należało do Towarzystwa), „Rudy żelazne” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (kapitał zakładowy w 1923 r. – 32.150.000 Mp. z czego udział Tepege wyniósł 60%), Krzeszowickie Zakłady Ceramiczne Sp. z ograniczoną odpowiedzialnością (Towarzystwo w roku 1922 nabyło 45% udziałów). Inną z dziedzin w jakiej działało Towarzystwo był także dział naftowy. Towarzystwo posiadało własne kopalnie ropy, takie jak Kobylanka Równe, Wietrzno, Węglówka, Siary, także korzystało z kopalni w których posiadało większość udziałów, tj. Kopalnia Polskiej Związkowej Spółki Naftowej w Rypnem, kopalnia Krakowsko – Bitkowskiej Spółki Naftowej w Bitkowie i wreszcie posiadało tzw. „rezerwy terenowe” (tereny w Bitkowie na Dziale, w Czarnym Potoku i w Osławach). Towarzystwo było właścicielem Rafinerii Ropy Iwonicz, oraz Rafinerii nafty „Idaweiche” w Ligocie Pszczyńskiej oraz Fabryki maszyn i narzędzi wiertnicznych w Krośnie. Towarzystwo zostało rozwiązane w 1932 roku, najprawdopodobniej na skutek problemów z płynnością i zadłużeniem. Z ciekawostek można wymienić, iż Spółka wydała także w 1922 roku publikację Konstantego Tołwińskiego „Złoża ropy i wody podziemne Borysławia na tle budowy geologicznej”.