Archiwum autora: admin

Prezentacje ze spotkań kolekcjonerskich

Od 2 lat Stowarzyszenie Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych organizuje dwa razy w roku Spotkania Kolekcjonerskie, ktore są okazją do „wymiany myśli i walorów”. Obowiązkowym punktem każdego spotkania jest prezentacja poświęcona szeroko rozumianej historii papierów wartościowych i kolekcjonerstwu. Na dotychczasowych 4 spotkaniach poruszane były tematy:

1. Znani i anonimowi projektanci papierów wartościowych – lepsze czy słabsze projekty – Leszek Koziorowski

2. Akcje spółek notowanych na giełdzie warszawskiej przed 1939 rokiem – Leszek Koziorowski

3. Jedna spółka – trzy waluty. Z historii zakładów Zieleniewskiego – Leszek Koziorowski

4. „Siła i Światło” – biznes i patriotyzm – Grzegorz Dróżdż

Zgodnie z dawno już poczynionymi obietnicami w powyższych linkach zamieszczamy wszystkie te cztery prezentacje. Oczywiście za zgodą autorów sukcesywnie w miarę odbywania kolejnych spotkań zamieszczać będziemy następne prezentacje.

Zakłady Kazimierza Granzowa – prezentacja z V Spotkań Kolekcjonerskich

Siłą tradycji publikujemy kolejną prezentację z kolejnych , gdyż V Spotkań Kolekcjonerskich. Tym razem mogliśmy wysłuchać prelekcji naszego kolegi Grzegorza Włodarczyka poświęconej spółce Zakłady Cegielniane „Kazimierz Granzow” SA w Kawęczynie (wtedy jeszcze pod Warszawą). Serdecznie dziękujemy za udział w Spotkaniach, a Grzegorzowi za udostępnienie prezentacji.

Prezentacja do ściągnięcia

Bracia Jabłkowscy – Romans ekonomiczny

Tytuł książki o Domu Towarowym Braci Jabłkowskich posłużył także naszemu koledze Grzegorzowi Dróżdż do zatytułowania znakomitej prezentacji poświęconej gospodarczej historii rodziny Jabłkowskich. Historii która znalazła swoje odzwierciedlenie w różnych papierach wartościowych. Wizerunki tych papierów znajdziecie Państwo w prezentacji. Wierzę, że będą one jedynie pretekstem do poznania innych szczegółów kalisko-warszawskiego handlu. Grzegorzu, pięknie dziękujemy za udostępnienie prezentacji.

Prezentacja do ściągnięcia:

Dom Towarowy Braci Jabłkowskich – Romans ekonomiczny

Rocznik Nr 1

Stowarzyszenie Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych ma zaszczyt zaprezentować pierwszy numer Rocznika Historii Papierów Wartościowych, wydawnictwa w którym co roku będą publikowane ciekawe artykuły i informacje poświęcone historii gospodarczej, w tym w szczególności historii papierów wartościowych.

W numerze 1(2013) znajdziecie Państwo:

Tomasz Staniszewski – Marywil Historia wykładana płytkami

Prof. Leszek Kałkowski – Marketing przedwojennych obligacji państwowych

Grzegorz Włodarczyk – Smok – historia (spółek) Mieczysława Zagajskiego

Adam Podlasiak – Towarzystwo Ubezpieczeń „Przezorność” w Warszawie

Wywiad z Ryszardem Kowalczukiem – Kolekcjonerzy nie piją alkoholu

a ponadto recenzje książek, podsumowanie 2012 roku o raz sprawozdanie z działalności SKHPW

Uwaga: w numerze po raz pierwszy publikowany jest skan XVIII-wiecznej akcji Manufaktury w Korcu

Cukrownia i Rafineria „Lublin” S.A.

Cukrownia i Rafineria „Lublin” S.A.

Towarzystwo Udziałowe Cukrowni i Rafinerii „Lublin” założone zostało na okres 25 lat w 1894 roku w Lublinie. W tymże roku kapitał zakładowy Towarzystwa wynosił 600.000 rubli w srebrze i składał się ze 120 wkładów o wartości 5.000 rubli każdy. W takiej formie Cukrownia i Rafineria „Lublin” działała do roku 1910, kiedy to towarzystwo udziałowe zostało przekształcone w Towarzystwo Akcyjne Cukrowni i Rafinerii „Lublin”. Wówczas kapitał został podniesiony do kwoty 2.160.000 rubli i składał się z 2.160 akcji o wartości nominalnej 1.000 rubli każda. Dodatkowo w roku 1911 Towarzystwo wypuściło świadectwa udziałowe. Towarzystwo zostało powołane dla stworzenia oraz docelowo eksploatacji cukrowni i rafinerii „Lublin”. W 1920 roku Towarzystwo, po licznych perturbacjach, przekształca się w spółkę akcyjną Cukrownia i Rafineria „Lublin” S.A. Kapitał zakładowy wynosił wówczas 5.184.000 złotych i podzielony był na 51.840 akcji na okaziciela wartości nominalnej po 100 zł każda. W 1949 r. przedsiębiorstwo zostało upaństwowione. Cukrownia „Lublin” prowadziła swą działalność, wielokrotnie przekształcana i reorganizowana do roku 2008 .

Towarzystwo Akcyjne „Soczewka” i Papiernia „Soczewka” Spółka Akcyjna

Towarzystwo Akcyjne „Soczewka” i Papiernia „Soczewka” Spółka Akcyjna

Fabryka Papieru „Soczewka” powstała w 1824 roku, jednak spółka – Towarzystwo Akcyjne „Soczewka” powstała sześćdziesiąt lat później w roku 1884. abryka była własnością rodziny Epsteinów, już od samego początku, podobnie zresztą Towarzystwo było spółką rodzinną. Powstało one w celu „utrzymania i rozwoju działalności papierni „Soczewka”, która należała do domu handlowego Jan Epstein(…)”. Papiernia z kolei obejmowała kilka odrębnych „osad”, m.in. kilka młynów wodnych i tartaków a zajmowała się produkcją najróżniejszych odmian papieru. Kapitał zakładowy Towarzystwa wyniósł 600.000 rubli i dzielił się na 1200 akcji po 500 rubli każda. Już w roku 1895 podwyższono kapitał zakładowy Spółki do kwoty 800.000 rubli poprzez emisję 400 akcji (II emisji) po 500 rubli każda, natomiast w 1907 roku podwyższono kapitał zakładowy do kwoty 1.000.000 rubli, który podzielony był na 2.000 akcji po 500 rubli każda. W 1912 roku, w związku z zadłużeniem spółki na rzecz Banku Handlowego, fabryka „Soczewka” została wystawiona na sprzedaż i sprzedana rzeczonemu bankowi a już dwa lata później, bo w roku 1914, jej właścicielem został Piotr Kasztelan – właściciel kilku ukraińskich wytwórni papieru. Ze względu na trudności finansowe (spowodowane m.in. I Wojną Światową) w 1924 roku Piotr Kasztelan wydzierżawił całość urządzeń fabrycznych specjalnie do tego powołanej spółce Papiernia „Soczewka” Spółka Akcyjna (akcja na zdjęciu obok). Następnie Spółka przeszła pod zarząd Polsko – Szwedzkiej Fabryki Papieru „Papirus”, która w roku 1932 wykupiła jej akcje w drodze publicznej licytacji. Rok później wszelkie aktywa Spółki przejęła „Mirkowska Fabryka Papieru” Spółka Akcyjna, a wszystkie urządzenia fabryczne zostały zdemontowane i wywiezione do papierni w Jeziornie.

Towarzystwo dla Przedsiębiorstw Górniczych „Tepege” S. A.

Towarzystwo dla Przedsiębiorstw Górniczych „Tepege” S. A.

Towarzystwo powstało 1 czerwca 1909 roku w Krakowie jako realizacja postulatu tworzenia „rdzennie polskiego górnictwa” przez grupę polskich inżynierów pod kierownictwem Adama Łukaszewskiego (za: Józef Piłatowic ‘Ruch stowarzyszeniowy inżynierów i techników polskich do 1939 r’. T. II, ‘Słownik polskich stowarzyszeń technicznych i naukowo-technicznych do 1939 r.’). Jednym z założycieli Towarzystwa był także Julian Sykała, polski działacz gospodarczy i oświatowy. Towarzystwo „Tepege” powstało jako spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z kapitałem 132.000 koron. Początkowo wobec niewielkiego kapitału Towarzystwo zajmowało się prowadzeniem badań geologicznych i wierceń poszukiwawczych, jednak w trakcie całej swojej działalności spółka zajmowała się także badaniami geologicznymi, przebudową kopalń, projektowaniem urządzeń górniczych itp. W roku 1919 Towarzystwo zostało przekształcone w spółkę akcyjną. We wrześniu 1923 roku Spółka podwyższyła kapitał zakładowy z kwoty 210,000.000 Mp. do kwoty 300,000.000 Mp. drogą przelania z funduszu rezerwowego do kapitału zakładowego kwoty 90 milionów marek, poprzez wydanie w miejsce dotychczasowych 300 000 sztuk akcji po 700 Mp. każda, nowych 300 000 sztuk akcji po 1.000 Mp. każda. Co ciekawe kapitał zakładowy został ponownie podwyższony już w listopadzie 1923 roku o 300,000.000 Mp. czyli do 600,000.000 Mp. drogą VI emisji 300.000 sztuk akcji o wartości 1000 Mp. każda. Swą działalność Towarzystwo skupiało w kilku działach organizacyjnych – dziale górniczym, a więc zarówno w zakresie „poszukiwań górniczych”, „środków wybuchowych” jak i „robót i przedsiębiorstw górniczych”. Ten ostatni zasługuje na szczególną uwagę, gdyż Towarzystwo prowadziło przedsiębiorstwa własne jak i takie, w których posiadało większość udziałów, w szczególności: Wapienniki kamieniołomy oraz fabryka mielonego wapna w Płazie koło Chrzanowa, także „Przemysł torfowy” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (kapitał zakładowy w 1923 r. – 3.000.000 Mp, z czego 94% udziałów należało do Towarzystwa), „Rudy żelazne” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (kapitał zakładowy w 1923 r. – 32.150.000 Mp. z czego udział Tepege wyniósł 60%), Krzeszowickie Zakłady Ceramiczne Sp. z ograniczoną odpowiedzialnością (Towarzystwo w roku 1922 nabyło 45% udziałów). Inną z dziedzin w jakiej działało Towarzystwo był także dział naftowy. Towarzystwo posiadało własne kopalnie ropy, takie jak Kobylanka Równe, Wietrzno, Węglówka, Siary, także korzystało z kopalni w których posiadało większość udziałów, tj. Kopalnia Polskiej Związkowej Spółki Naftowej w Rypnem, kopalnia Krakowsko – Bitkowskiej Spółki Naftowej w Bitkowie i wreszcie posiadało tzw. „rezerwy terenowe” (tereny w Bitkowie na Dziale, w Czarnym Potoku i w Osławach). Towarzystwo było właścicielem Rafinerii Ropy Iwonicz, oraz Rafinerii nafty „Idaweiche” w Ligocie Pszczyńskiej oraz Fabryki maszyn i narzędzi wiertnicznych w Krośnie. Towarzystwo zostało rozwiązane w 1932 roku, najprawdopodobniej na skutek problemów z płynnością i zadłużeniem. Z ciekawostek można wymienić, iż Spółka wydała także w 1922 roku publikację Konstantego Tołwińskiego „Złoża ropy i wody podziemne Borysławia na tle budowy geologicznej”.

ELIBOR S.A. Handlowo – Przemysłowa „Ł. I. Borkowski”

ELIBOR S.A. Handlowo – Przemysłowa „Ł. I. Borkowski”

Sama firma powstała w 1880 roku w Warszawie, a jej kapitał zakładowy wynosił 750.000 rubli, jednak już w 1902 roku została przekształcona w spółkę akcyjną, której kapitał zakładowy wynosił 4.000.000 złotych. Zgodnie ze statutem spółki (MP 1930 r.) zajmowała się ona „zakładaniem i prowadzeniem wszelkiego rodzaju zakładów przemysłowych metalurgicznych, mechanicznych, górniczych i innych oraz prowadzeniem handlu wszelkiego rodzaju produktami i towarami w jak najszerszym zakresie”. Z kolei w „Polskim Przemyśle i Handlu” z 1930 r., znajdujemy informację, iż ˝Elibor Spółka Akcyjna Handlowo-Przemysłowa Ł.J. Borkowski Spółka Akcyjna w Warszawie prowadzi sprzedaż wszelkich artykułów technicznych i budowlanych, samochodów i części do tychże oraz kopalniaków węgla i koksu. Samochody importuje z Ameryki. Artykuły techniczne z Austrii i Szwecji. Eksportuje koks i węgiel do Szwecji, kopalniaki do Belgii i Francji”. Spółka prowadziła również salon samochodowy w Warszawie, w którym sprzedawała i prowadziła naprawy samochodów takich marek jak: Chevrolet, Buick i Oldsmobile, a w 1936 roku została przedstawicielem Forda na Polskę. W 1949 roku, na podstawie orzeczenia nr 5 Ministra Handlu Wewnętrznego z dnia 7 grudnia 1949 r., przedsiębiorstwo zostało upaństwowione.

„OLKUSZ” Fabryka Naczyń Emaliowanych SA

„OLKUSZ” Fabryka Naczyń Emaliowanych SA – 100 akcji po 10 zł z 1925 roku, emisja I-III

Często zdarzało się, że spółki zmieniały nazwy. Jednym z przykładów jest znana powszechnie spółka „Olkusz” Fabryka Naczyń Emaliowanych S.A. Spółka powstała w 1907 r. (statut został zatwierdzony 6 lipca 1907 roku) w Olkuszu, założona przez austriackiego przedsiębiorcę Piotra Westena (główny akcjonariusz i pierwszy dyrektor), przy współudziale Fritza Westena, początkowo pod nazwą Towarzystwo Akcyjne Olkuskich Zakładów Wyrobów Sztancowanych i Emaljowanych „Westen” w Olkuszu. Kapitał zakładowy wynosił przed wojną 3.000.000 rubli. W fabryce wytwarzano naczynia kuchenne, emaliowane wiadra, bańki na mleko etc. Po wojnie zarząd nad fabryką przejęły polskie władze państwowe, a uchwałą WZA z 19 maja 1921 roku zmieniono nazwę spółki właśnie na „Olkusz” Fabryka Naczyń Emaliowanych S.A. w Olkuszu (dużą część akcji zatrzymało Państwo, pozostałe otrzymały polskie banki i rodzina Westenów). Wyroby fabryki eksportowano na Łotwę, do Turcji, Estonii, Syrii, Grecji, Meksyku, Kanady, Argentyny, Wenezueli, Gwatemali, Egiptu, Abisynii i krajów Afryki Północnej.

W. Skiba i A. Wyporek SA

W. Skiba i A. Wyporek SA – odcinek zbiorowy akcji I emisji (4 akcje po 500 zł)

Spółka została zarejestrowana 1 kwietnia 1935 roku (RHB 9759) przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Kapitał spółki wynosił 400.000 złotych, podzielony na 800 akcji po 500 zł wydanych w odcinkach zbiorowych po 2, 4 i 10 akcji. Działalność samego przedsiębiorstwa W. Skiba i A. Wyporek rozpoczęła się jednak znacznie wcześniej. Obaj panowie byli z wykształcenia chemikami, a ich działalność skupiała się głównie na wytwarzaniu papieru światłoczułego oraz reprodukcji rysunków technicznych i budowlanych. To właśnie oni stworzyli pierwszą krajową fabrykę parową papierów światłoczułych. Fabryka wytwarzała papiery negatywowe (cynotypowe), pozytywowe i sepiowe.

Działalność spółki była oceniana bardzo pozytywnie, szczególnie ceniono innowacyjność i profesjonalizm. Zwykło się twierdzić, iż każdy szanujący się architekt korzystał z usług spółki.